مجله خبری تشریفات

امامزاده کمال در قلب روستای ضیا آباد قزوین وجود داراست تشریفات ترحیم مشهد که از ظاهری شکیل و معمولی بهر‌مند بوده و نماد‌ای بارز از فرهنگ وتمدن اسلامی قرن نهم هجری قمری میباشد. روستای ضیا‌آباد در ۵۶ کیلومتری جاده قزوین-همدان واقع گردیده‌است و به راحتی می‌قدرت ذکر کرد که امام‌زاده کمال مهم‌ترین ارثیه تاریخی این حوزه‌ محسوب میشود.مطابق شنیده‌ها به حیث میرسد این امام‌زاده‌ی معمولی و شکیل، آرامگاه یکی‌از فرزندان امام موسی کاظم (ع) میباشد و با دقت به معماری مستحکم آن و همچنین دقتی که در آجرچینی‌های آن انجام یافته میباشد، می‌اقتدار فیض گرفت که در طول تشکیل داد سازه، احترام و اعتنا اکثری برای آن صرف شد‌ه‌است.بنای آحاد آجری امامزاده کمال در کنار شهر ضیاآباد قرار گرفته ودارای پلانی شش ضلعی میباشد که ارتفاع هر ضلع آن به حدود چهار متر میرسد و از خارج طاقنماهایی با قوس پنج و هشت دارااست که یک بین اواسط آنان فروغ و روشنایی گیری درنظرگرفته شده میباشد . بر روی طرح شش ضلعی بدنه ، گردنی به صورت استوانه ای با طول ۴۰/۱ متر بر پا گردیده و بعداز آن با نازکی خاصی یک قطار بندی آجری دندانه دندانه به وجود آمده و آن گاه گنبد آجی رک خوش تناسبی بر فراز آن ساخته اند . بر طبق کتیبه سنگی امامزاده این سازه در سال ۸۶۱ قمری تاسیس گردیده‌است . این تاثیر در تاریخ ۱۷ آذر ۱۳۷۷ با شمارهٔ تصویب ۲۱۷۹ به‌تیتر یک کدام از اثر ها ملی کشور‌ایران به تصویب رسیده میباشد
بنای امامزاده کمال ضیا آباد مرتبط با سده ۹ هجری قمری است .

معماری امامزاده کمال
ساختمان این امام‌زاده، بنایی شش ضلعی با گنبد مخروطیِ رُک میباشد که به کلیه با خشت تاسیس شده است. ارتفاع هر ضلع این سازه ۳/۹۵ متر میباشد. گنبد سازه در دو نصیب بر روی شالوده‌ای شش ضلعی پایدار گردیده‌است. قسمت زیر گنبد، استوانه‌ای میباشد که نزدیک به ۱/۴۰ متر طول دارااست و پیرامون آن تا کناره‌های شش‌گانه بدنه سازه، مسافت بسیار مقداری دارااست. بر روی واپسین رج این ساقه استوانه‌ای صورت، یک ستون آجرچینی به طور دندانه‌دندانه صورت گرفته میباشد و آنگاه رُک سازه بر روی زمان سابق الذکر قرار گرفته میباشد. آجرچینی کلیه بخش‌های سازه و به‌خصوص گنبد آن، در غایت آسانی، و در عین اکنون با تمرکز بدون نقص اعمال گرفته میباشد.

از آیه 26 سوره احزاب[12] که درباره یهودان تشریفات ترحیم مشهد بنى قریظه وارد شده چنین برداشت نمى گردد که کلیه تشریفات ترحیم مشهد مردان این مجموعه قتل عام شده باشند. در حالتی‌که «الَّذِینَ ظَـهَرُوهُم» را کسانى بدانیم که عهد شکنى کرده، در مقابل مسلمانها ایستادند، دو مجموعه مورد قتل واقع شده و اسیر دربین آن ها بودند و مضمون‌ چنین شود که از فی مابین جنگجویان، گروهى را کشتید و گروهى را اسیر کردید. به عبارت دیگر، گروهى از مردان کشته و گروهى از او اسیر شدند، نه این که گروهى از بنى قریظه که مردان باشند کشته و مجموعه دیگر که زنان و فرزندانند اسیر شدند، چون ابتداى آیه درباره جنگجویان می‌باشد؛ لذا کلمه «فریق» در هر دو صورت به مردان اهل جنگ تعبیروتفسیر مى خواهد شد.

این گزارش از دید جمعیتى هم قابل تأمل جدى است؛ زیرا این تعداد شخص بالغ (بین هفتصد تا هشتصد) مى تواند بیانگر جمعیتى حدود چهار هزار نفر باشد در حالى که این آمار در خصوص بنى قریظه ـ که صرفا یکى از گروههاى حاضر در یثربِ پنج هزار نفرى بودند ـ درست به لحاظ نمى رسد. جذاب تر آن که گفته مى گردد بیشتر این جمعیت به دست دو نفر (على(علیه السلام) و زبیر بن عوام) کشته شدند! آیا این خبر براى بد جلوه دادن رخ امیرالمؤمنین جعل نشده می‌باشد؟

ـ ایرادات جانبى این واقعه چه طور قابل حل می‌باشد؟ انتقال و زندانى کردن آن همه اسیر در خانه یک نفر، کار معمولی اى نیست. مراقبت از آنان، تأمین غذا، احتمال فراروگریز و ده ها مشکل دیگر در این مورد متصور است، همانطور که اعدام صدها نفر در شهرى کوچک مانند مدینه، ایرادات بهداشتى زیادى در‌پی دارااست و مى تواند بیمارى هایى را گسترش دهد، ولى گویا تاریخ نگاران بدین مطالب اعتنا نداشته اند.

در حالتی‌که چنین کشتار بزرگى واقعیت داشت مشرکان و منافقان ساکت نمى نشستند و همچون قصه جنگیدن ابن جحش در ماه حرام، آتش زدن نخل ها و ازدواج رسول با همسر پسرخوانده اش، سرو صدا به پا مى کردند و بیشتراز این هیاهو مى کردند.

معبود متعال فرموده هست: «هیچ کس گناه دیگرى را به دوش نمى کشد.»[13] رسول خدا هم در عهد و پیمان با مسیحیان نجران تأکید کرد که کسى به خاطر جنایت دیگرى مجازات نمى گردد. در حادثه بنى قریظه، فقط چندین نفر از بزرگان این فامیل با مسلمانها دشمنى کردند و بقیه با این فعالیت مخالف بودند یا حداقل در قسم شکنى دست نداشتند. کشتن هفتصد یا هشتصد تن به خاطر تکان آن یک سری نفر، مخالف احکام اسلام می باشد.

بایستی توجه داشت که هرچند همه تایخ نویسان این کشتار را نقل کرده اند، ولى ریشه آن به راویان کهن مانند ابن اسحاق و واقدى برمى خواهد شد. یکى از محققان معاصر با تردید در گزارش هاى ابن اسحاق مى گوید: او از یهودیان روایات زیادى نقل کرده و به همین جهت صاحب بن انس او را دجّال خوانده می‌باشد. ابن حجر هم مى گوید که ابن اسحاق ماجرا غزوه هاى یهود را از جا ماندگان این فامیل گزارش کرده است؛[14] چنان که محمد بن کعب قرظى که در سلسله اوراق قصه بنى قریظه قرار دارد، به قصه گویى شهرت داراست.

امام(ع) در پاسخ مي فرمايند: مسجدي براي شما تشریفات ترحیم مشهد خواهم ساخت که گنجايش همگی مردم را داشته باشد. درپی روايت آمده هست:

فيخطّ مسجداً له ألف باب يسع النّاس عليه اصيص3 .

طرح مسجد بزرگي را که داراي هزار در میباشد و همه مردم را در خود جاي مي دهد ارائه مي دهند.

نکته ديگري که در ارتباط مسجد کوفه در روايات به چشم مي خورد اين می باشد که آن حضرت مسجد کوفه را براي اصلاح قبله آن بازسازي خواهند کرد. علي(ع) در اين زمينه مي فرمايند:

کانّي أنظر الي شيعتنا بمسجد الکوفه و قد ضربوا الفساطيط يعلّمون الناس القرآن کما أنزل أما إنّ قائمنا إذا قام کسره و سوّي قبلته.4

گوئي فعلا به شيعيان در مسجد کوفه مي نگرم که خيمه ها برپا کرده اند و قرآن را آن گونه که نازل گردیده‌است براي مردم یادگرفتن مي دهند. قائم ما چون قيام کند آن مسجد را خراب و قبله آن را اصلاح خواهند نمود.

تاريخچه و خصوصیات مسجد کوفه

به نوشته کتابهاي تاريخ، وقتي شهر کوفه اولين بار در سال 17 ق. به دستور عمربن خطاب و بوسیله سعد بن وقاص، فرمانده لشکر اسلام، به عنوان اردوگاه سربازان اسلام بنا گشت؛ سعد وقاص در مرکز اين پايگاه نظامي در فضايي کوچک به طور چهارگوش مسجدي سوای سقف را از چوب و ني تأسيس کرد که ولی ابعاد براي در جانبداری ماندن آن از خطر آتش سوزي اطراف آن را با ديوارهاي گلي محصور کردند و سالها بعد از آن همين مسجد را زياد بن ابي سفيان قاضی معاويه به سبک ساختمان سازي مرسوم در بين ساسانيان تجديد بنا کرد...5 ولي از مضمون روايات چنين برمي آيد که سابقه اين مسجد بسيار قديمي تر از آن می باشد که در اسناد تاريخي نام برده می باشد. مثلا از پيامبر اکرم(ص) نقل شد‌ه‌است که آن حضرت فرمودند شبي که منرا سير دادند تا مسجد اقصي (در جريان معراج) از مسجد کوفه گذشتيم؛ سوار براق بودم به محلي رسيديم که جبرئيل اذعان کرد: يا محمد در اينجا پياده شو و نماز بخوان! وقتي در آنجا نماز به جاي آوردم از جبرئيل پرسيدم: اينجا کجاست؟ جبرئيل اظهار کرد: اينجا کوفان (کوفه) میباشد و اين محل هم مسجد آنجاست. من تا کنون بيست سکو ديده ام که اينجا خراب شده و دوباره تجديد بنا گشته است و فاصله بين هر خرابي و آبادي آن پانصد سال بوده هست.6

بنابر مضمون روايتي ديگر، روزي امام درستگو(ع) به تشریفات ترحیم مشهد نزديکيهاي مسجد کوفه رسيدند و از مرکب خود پياده شدند؛ وقتي علت پياده شدنشان را سؤال کردند آن حضرت فرمودند:

حدّ مسجد الکوفه نقطه نهایی السراجين خطّه بشر(ع) و أنا أکره أن أدخله راکباً...7 .

محدوده مسجد کوفه نقطه پایان سراجين (نام محلي در نزديکي مسجد) میباشد که اين حدّ را حضرت انسان(ع) براي مسجد مشخص کرده است و من نمي پسندم که سواره وارد اين محدود بشوم.

درپی روايت آمده می باشد که راوي مي پرسد: اگر محدوده مسجد کوفه آن میباشد که مي فرماييد پس چه چيز باعث تغيير آن شده است؟ حضرت در پاسخ مي فرمايند: اول امري که باعث تغيير آن شد توفان نوح بود بعد ها هم اصحاب کسري و آن گاه نعمان بن منذر و سپس هم زياد بن ابي سفيان تغييراتي در آن ايجاد کردند.

بر اين شالوده مشخص مي شود که اين مسجد شريف از زمان آدم ابوالبشر به عنوان محلي براي عبادت خداوند گران قدر و تعالي مطرح بوده می باشد؛ منتهي در طول تاريخ دستخوش تغيير و تحولاتي شده و در زمانهاي متفاوت در تجديد بناها حدود محوطه مسجد تغيير پيدا کرده است. »شعبي« مي گويد: »مسجد کوفه شش جريب و شش قفيز میباشد«. ولي »زادانفروخ« گفته میباشد: »مساحت مسجد کوفه نه جريب میباشد«.8 در بعضي از مآخذ وضعيت کنوني مسجد جامع کوفه چنين توصيف مي گردد: اين مسجد تقريباً به طور مربع میباشد منتهي اضلاع آن با هم تفاوت دارند. اندازه هر يک از اضلاع آن به ترتيب عبارتند از: 110، 116، 109 و 116 متر؛ مساحت آن را حدود 12750 متر دانسته اند و ارتفاع ديوارهاي مسجد 22 متر مذکور میباشد. در سمت جنوب غربي آن به فاصله 85 متر، خانه کوچک و محقري وجود داراست و دارای شهرت میباشد که آنجا خانه علي(ع) بوده میباشد که قبر ميثم تمار در نزديک آن خانه جای دارد. در بين اين خانه و مسجد، قصر دارالخلافه واقع شد‌ه‌است که از در ضلع جنوب غربي مسجد مي قدرت به دارالخلافه وارد شد.

امامزاده کمال در قلب روستای ضیا آباد قزوین تشریفات ترحیم مشهد وجود داراست که از ظاهری شکیل و بی آلایش بهر‌مند بوده و نماد‌ای بارز از فرهنگ و تمدن اسلامی قرن نهم هجری قمری میباشد. روستای ضیا‌آباد در ۵۶ کیلومتری جاده قزوین-همدان واقع شد‌ه‌است و به راحتی می‌قدرت اعلام کرد که امام‌زاده کمال مهم ترین ارثیه تاریخی این ناحیه به حساب میآید.بر طبق شنیده‌ها به حیث می رسد این امام‌زاده‌ی معمولی و شکیل، آرامگاه یکی فرزندان امام موسی کاظم (ع) میباشد و با اعتنا به معماری مستحکم آن و همچنین دقتی که در آجرچینی‌های آن صورت گرفته میباشد، می‌اقتدار فیض گرفت که در طی تشکیل داد سازه، احترام و اعتنا اکثری برای آن صرف شد‌ه‌است.بنای مجموع آجری امامزاده کمال در کنار شهر ضیاآباد قرار گرفته ودارای پلانی شش ضلعی میباشد که ارتفاع هر ضلع آن به حدود چهار متر می‌رسد و از خارج طاقنماهایی با قوس پنج و هشت داراست که یک میان میانه آن ها نوروروشنایی گیری درنظرگرفته شده میباشد . بر روی طرح شش ضلعی بدنه ، گردنی به صورت استوانه ای با طول ۴۰/۱ متر بر پا گردیده و بعد از آن با نازکی خاصی یک قطار بندی آجری دندانه دندانه به وجود آمده و آن‌گاه گنبد آجی رک خوش تناسبی بر فراز آن ساخته اند . مبنی بر کتیبه سنگی امامزاده این سازه در سال ۸۶۱ قمری تاسیس گردیده‌است . این تاثیر در تاریخ ۱۷ آذر ۱۳۷۷ با شمارهٔ تصویب ۲۱۷۹ به‌تیتر یک کدام از اثر ها ملی جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسیده میباشد
بنای امامزاده کمال ضیا آباد مرتبط با سده ۹ هجری قمری است .

معماری امامزاده کمال
ساختمان این امام‌زاده، بنایی شش ضلعی با گنبد مخروطیِ رُک میباشد که به همه با خشت ایجاد شده است. ارتفاع هر ضلع این سازه ۳/۹۵ متر میباشد. گنبد سازه در دو نصیب بر روی مبنا‌ای شش ضلعی پایدار شد‌ه‌است. نصیب ذیل گنبد، استوانه‌ای میباشد که نزدیک به ۱/۴۰ متر طول دارااست و پیرامون آن تا کناره‌های شش‌گانه بدنه سازه، مسافت بسیار مقداری داراست. بر روی واپسین رج این ساقه استوانه‌ای صورت، یک ستون آجرچینی به طور دندانه‌دندانه انجام یافته میباشد و بعد رُک سازه بر روی عصر سابق الذکر قرار گرفته میباشد. آجرچینی کلیه بخش‌های سازه و به‌خصوص گنبد آن، در غایت آسانی، و در عین حالا با تمرکز بی نقص ایفا گرفته میباشد.

آستان مقدس شاهزاده قاسم فسا اصولا بقاع امامزاده تشریفات ترحیم مشهد ابراهیم و قاسم (علیهما السلام) میباشد که در میانه شهر فسا و در خیابان شاهزاده قاسم و در کنار فلکه شاهزاده قاسم جای دارد. این حرم را عموم بیشتر شاهزاده قاسم می نامند و به همین عامل اسم خیابان و اسم فلکه از آن گرفته گردیده‌است.بقاع این امامزادگان دارنده بنایی بسیار باشکوه و مجلل که به (شاهزاده ابراهیم و شاهزاده قاسم) معروف میباشند و دربین اهل یک محل فسا از احترام فوق العاده ای برخوردارند.بنای ساختمان حرم مشمول بقاع، حیاط، گلدسته، گنبد و صحن است که جملگی با نازکی و اعتنا هنرمندانه و موزون تاسیس شده است و طول گنبد آن حدود خیر متراست.

شاهزاده قاسم آستان مقدس شاهزاده قاسم فسا

ساختمان حرم این دو بزرگوار در سال ۱۳۷۳ کل گردیده و زیربنای آن ۵۰۰ مترمربع و همینطور طرح جامع تأسیسات آن ۱۰۰۰ مترمربع میباشد.به اعتقادوباور اهل یک محل این دو بزرگواره از نوادگان عقیل اخوی حضرت علی (علیه السلام) میباشند و به قولی حکم دهنده فسا درعهد حجاج بوده و به این نظر عموم به آن‌ها شاهزاده میگویند.
انگیزه آوازه شاهزاده بودن آن ها بدان جهت میباشد که آنها از طرف بابا عقیلی می‌باشند و نسب به امامزاده معصوم ندارند و اینگونه شرافت نسبی در آنها وجود ندارد لذا این گروه از طالبیون را تحت عنوان شاهزاده خطاب می کردند. مضافاً بر اینکه شاهزاده ابراهیم و قاسم از طرف مامان نسب به امیرالمومنین علی (علیه السلام) میرسانند و عاقبت این شرافت را از طرف مامان حصول نموده اند.

شاهزاده قاسم1 آستان مقدس شاهزاده قاسم فسا

روش دسترسی به آستان شاهزاده قاسم
نشانی:عجم ـ شهرستان فسا ـ قسمت مرکزی ـ شهر فسا ـ خیابان شاهزاده قاسم

ورودی مسجد عتیق شیراز، شش دروازه تشریفات ترحیم مشهد داراست دو دروازه در شرق، دو دروازه در غرب، یکی از در جنوب و یکی‌از در شمال.
مهم‌ترین ورودی در شمال جای دارد که به خیال بیان اسم دوازده امام شیعه (ع) روی چهار کاشی آن، دوازده امامی نامیده میشود.
دیگر خصوصیت این ورودی، مقرنس باشکوه و کتیبه بر روی کاشی های معرق در پایین پیش تاق آن میباشد.
در پس ورودی مسجد عتیق، یک هشتی با سقف زیبای تویزه داری، که با گل اخرایی رنگ تر و تمیز شد‌ه‌است.
بعد از ورودی صحن مرکزی مسجد قراردارد پیرامون این صحن بناهای مسجد قرار گرفته اند.
صحن مسجد عتیق شیراز، دارنده سه آبگینه خرد میباشد که آبگینه مرکزی، هشت گوش و دو آبگینه دیگر، دوازده ضلعی میباشند.حضور آب درین آبگینه ها، موجب ساخت و ساز غنای حسی مناسب، و منعکس شدن موادسازنده و بناها در آن گردیده‌است.
همینطور مسجد جامع عتیق دارنده سه تراس میباشد؛ حیاط شمالی که دارای اسم و رسم به «طاق مروارید» میباشد با مقرنس آجری تزئین گردیده و دو مناره کوتاه در بالای آن قرار دارا‌هستند.
در حاشیه بالایی طاق، کتیبه ای نصب گردیده که آیاتی از قرآن مجید روی آن درج شد‌ه‌است.
در سمت شرقی حیاط شمالی یک شبستان جدید ساز قراردارد که سقف آن بر ستونهای باریک قرار گرفته و با کاشی کاری های خوشگل تزئین شد‌ه‌است.
در جلوی ضلع شمالی این شبستان، حیاط بلندمرتبه مشرفی به یک محراب سنگی وجود داراست.
قسمت غربی مسجد رواقی دارااست که با یک راهروی بلند به دروازه ورودی و بازار همسایه متصل میشود و تداعی کننده ی عدم وضوح و رمزوراز می باشد.
صحن های فراخ، ایوان گشوده و کبیر از خصوصیت های این شاخص میباشد. از سوی دیگر با اهمیت به شاخص آسانی، تماما مشخص و معلوم میباشد که جای و یا این که به عبارتی مسجد، فضای دور و بر را گرد خویش متمرکز ساخته میباشد.
اکثر اوقات مصالح مصرف شده در تشکیل داد مسجد عتیق شیراز گچ، سنگ و کاشی می باشند. ولی این موضوع را می بایست مد حیث داشت که مصالح نپخته هیچ زیبایی ندارند و هنگامی جالب میشوند که با هنر معماران اهل ایران به‌شغل میروند. روی اکثر زمان ها مصالح این سازه خصوصا آن ها که جلوه بیرونی دارا هستند، ابزار زده گردیده گچبری، مقرنس‌کاری، سنگ‌بری با نازکی بالا و… که به وُفور در کناره‌کناره مسجد جامع عتیق به‌دیده میخورد.
مسجد عتیق شیراز اكنون بصورت یکی‌از مساجد آباد و اساسی و آبرومنـد شیراز در آمده میباشد که خلال اینکه فساد های آن نوسازی شـده اسـت، دو شبستان بـزرگ و بزرگ و مجلل در آن تاسیس گردیده‌است.
صحن ایوان مسجد که به بعد ها ۵۵ × ۷۵ متر میباشد، سنگ فرش گردیده و در آن سه آبگینه ساخته اند که یکی از هشت ضلعی و دوتای دیگر دوازده ضلعی میباشد و از آب لوله لبریز میگردند.
پیشانی طاق نماها آجرکاری گردیده که لابه لای آن‌ها قطعات کاشی آبی رنگ بکاررفته میباشد.
در اواسط صحن مسجد جامع عتیق، اتاق مکعب شکلی میباشد که کرسی آن قریب یک متر از کف صحن مسجد برتر میباشد و بدور تا به دور آن را ایوانی به پهنا دو متـر فرا گرفته و به اسم (خدایخانه)، (بیت المصحف) و (دارالمصحف) نامیده گردیده است.
ساختمان مسجد عتیق شیراز که اولی هسته تاریخی شهر شیراز میباشد دربرگیرنده بنایی مرتفع میباشد که دارنده یکسری حجره و شبستان میباشد و برخی بخش های آن دوطبقه میباشد.
در اواسط ضلع شمالی، طاق نمای مرتفعی قرار گرفته میباشد که در دو طرف بام آن دو گلدسته وجود دارااست و سقف آن با خشت مقرنس کاری شد‌ه‌است.
در کناره بالای داخلی این طاق نیز سوره هل اتی با خط نسخه ها بر روی کاشی نگاشته گردیده است.
در انتهای آن پله‌پله میباشد که به پشت بام و گلدسته ها ختم می‌شود و در پیشانی و جلو آن ها کاشی کاری گردیده‌است و روی آنان با خط نسخه ها نشانه‌ها قرآنی نگاشته شد‌ه‌است.
در باطن طاق نما، کتیبه ای سابق با خط ثلث نگاشته گردیده‌است که بخشی از آن مانده میباشد.
بر فراز در ورودی شبستان ضلع جنوبی مسجد عتیق شیراز کتیبه ای دیگر با خط ثلث غامض بر روی کاشی نگاشته گردیده است که بخشی از آن تخریب شد‌ه‌است.
در ضلع شرقی این شبستان خرد، شبستان چهل ردیف کهن با پهنا ۳۲ متر و ارتفاع ۴۵ متر واقع شد‌ه‌است. سقف این شبستان از خشت میباشد و در آن چهل ردیف مکعب با ارتفاع ۲ متر و پهنا ۲ متر قرار گرفته میباشد. این شبستان چهار در داراست که به صحن باز میگردد.بر رمز در‌این شبستان کتیبه ای میباشد که با خط ثلث غامض نگاشته گردیده‌است و هم اکنون بعضا از بخش های آن تخریب شد‌ه‌است.

تزیین هـا و نماهـای مسجد جامع اصفهان تشریفات ترحیم مشهد در آجرکاری هـا، کاشی کاریها، گچبری هـا، طاق نماهـا و مقرنس ها اکران داده گردیده است.
مسجد جامع اصفهان در شرایط کنونی ۴۸۴ نوع طاق دارااست که هر کـدام از آن‌ها، به نظر بعدها، شـکل ظاهری و شیوه اسکلت بندی دارنده خصوصیات خاص و گوناگون از سایر میباشد؛ همان باربر می باشند و اسکلت بندی اساسی پوشش طاق را تشکیل می دهنـد.
از مثال هـای دیگر زیبایی در تزیین ها، می قدرت کاشی کاری های بی سابقه جان دار در بدنه ایوانها را اسم موفقیت.
این کاشی کاریها و آجرکاریها گاهی به تنهایی بر سطح آهسته حیاط خوابیده اند و گاهی در نقش یک کانال که نور و روشنایی و تهویه را برای فضای داخلی تأمین می نماید، بدنه را به آرامی می‌شکافد.
در سـوی دیگر، می شود به آراینده های مسجد عتیق اصفهان مانند سنگابها، لامپ دانها و ستونکهای تزئینی آن و اقتدار بسیار بالای مقرنس ها در زیباسازی سازه دقت کرد.
مقرنس های به شغل رفته در مسجد جامع اصفهان که عنصر دکوری مهمی در معماری اسلامی اهل ایران به شمار میروند، به طور ابتدایی در ایوانها و آن‌گاه هم به صورت جامع تر در نقاط دیگر مسجد چشم می شـود که مؤلفهای اساسی نیز در تأمین ایستایی قسمتهای متفاوت محسوب میشوند.
تکرار در طاق نماها و ردیف بندیهای دور و بر شبستانها و پیرامون تراس مرکزی را تحت عنوان شاخص ترین عامـل ساخت و ساز ریتم و ترانه درین مسجد میباشد.
آجرکاریهای به فعالیت رفته روی ستونها، فخرمدین ها و نهاز و نخیرهای ساخت گردیده روی نما، با ساخت سایه پر‌نور، یکنواختی نما را می‌شکند و تکان و تعادل را در مسجد ساخت و ساز می نماید.
در مسجد جامع اصفهان خوشنویسی و خط نویسی روی دیوار به خیال تهیه و تزیین خوب منش روهای ورودی بوده میباشد.
بعد ها خرد این خطوط و نقوش اسلیمی به شغل رفته در آنان برای آرایش کردن کتیبه ها ، منجر میگردد بعد ها سازه در عین داشتن عظمت، رعب آور نباشد و به نمازگزاران احساس امنیت را القا نماید.
در باطن فضای شبستانها با به کارگیری از کاربندیها و به شغل بردن سرستونها و کادر بندیهای دور و بر شبستان، تناسبات اطراف به واحد سنجش عموم وار شدن رسیده میباشد.
در سردر ورودی مسجد جامع اصفهان ، زنجیر آویزانی دیده می شود که سیمای آن چـون نمادی از یک میزان میباشد. گویی عدل و داد را در بدو ورودبه مسجد در گوش آدم زمزمه می نماید. هم چنیـن، زنجیر آرم پیوندهای ارتباطی ، هماهنگی و وحدت اسـت. وجـود زنجیر در ورودی مسجد جامع، به معنای لینک و پیوند همه تیم ها و کمپانی در فریضـه گروهی زیرا نماز آدینه و جماعت اسـت کـه نمازگزاران دستها را به نماد همدلی و همزیستی به هم زنجیر می نمایند

کاشان را شهر منزل‌های دیرین می‌نامند، به تشریفات ترحیم مشهد این دلیل‌که شاهکارهای معماری آن زبانزد خاص و عام میباشد. در بازدید از این شهر در صورتی میخواهید لحظاتی به‌یادماندنی و لذت‌قسمت را تجربیات فرمایید، به تماشایِ منزل های تاریخی و جلوه‌های فرهنگ و تمدن و هنر این دیار بروید.

یکی‌از این منزل‌ها که دیدنِ آن را به شما سفارش میکنیم منزل مشکی کاشان میباشد که در محله‌ی درب اصفهان قرار گرفته میباشد. تاریخچه‌ی این سازه به اوایل بعدازظهر قاجار میرسد که جزو آن تیم از منزل هایی میباشد که صرفا یک تراس اساسی دارااست. گردشگران در بازدید از تور منزل مشکی می توانند از محوطه آن دیدن نمایند. با گام زدن در تراس این سازه چاله باغچه‌‌ای را میبینید که آرم از تاریخچه‌ی سابق این سازه داراست. این گودی‌ها که در تراس منزل مشکی کاشان چشم می گردد، ذیل‌خیس از سطح کوچه قراردارد و اصطلاحا گود میباشد.

در قبل برای اینکه ساکنانِ منزل، به آبِ قنات دسترسی داشته باشند، بایستی این چاله باغچه‌ در هر منزل‌ای ساخته می شد. در کنار تماشایِ این چاله باغچه‌ها، میتوانید به نظاره‌ی سرداب‌های منزل مشکی کاشان بروید و از معماری مخصوص به‌شخص آن که اختلاف سطح متعددی با کوچه و بادگیرها داراست، دیدن فرمائید. از سایر جذابیت‌های منزل مشکی کاشان که در بازدید از سازه نباید فراموش فرمائید، نصیب سلطان نشین آن میباشد. این اتاق که در واقع مجلل‌ترین قسمت ساختمان به حساب میآید تزیینات بسیار زیبایی در آن مشاهده میشود.

برای مثال این تزیینات می‌اقتدار به آیینه کاری‌ها، گچ بری‌ها، درها، پنجره‌های گچی نازک، پنجره‌های رنگین اشاره نمود که فضای خاصی را کردار کرده‌اند. بعد از بازدید و گشت‌وگذار در منزل مشکی، راهی تماشایِ دیگر جالب های کاشان همانند گرمابه فین کاشان و منزل عطارها گردید.

منزل های تاریخی کشور ایران از هدف های اصلی تشریفات ترحیم مشهد توریسم در مرزو بوم به شمار میایند. تاریخ دیرین و فرهنگ و تمدن بی نیاز مردمان این میهن در قسمت‌های گوناگون فرهنگ ایران بزرگ نمود داشته میباشد. بالطبع نصیب اصلی و بزرگی از این فرهنگ وتمدن نیز در منزل‌های اهل ایران خویش را نمایان ساخته میباشد. براین اساس منزل ‌های کهن کشور ایران، راهی برای جستجو در زمان‌های متعدد تاریخ مرزوبوم به حساب می آید. آنچه در‌این اثرها تاریخی بسیار شایان توجه میباشد، تلفیق هنر اهل ایران با معماری و مهندسی زمان‌های گوناگون میباشد. همین فرمان دقت هنر دوستان و گردشگران را به خویش جلب نموده است. آن ها از اقصی نقاط کشور‌ایران و دنیا برای یک گشت تاریخی و بازدید از منزل‌ های زیبای کشور ایران میایند. با ما همدم باشید تا مروری بر منزل‌ های تاریخی یزد، اصفهان، طهران، تبریز، شیراز و کاشان، تاریخچه، نصیب‌های گوناگون آنان، معماری، تزئینات منزل‌ های اهل ایران در اقلیم‌های گوناگون و داده ها ضروری برای بازدید داشته باشیم.

منزل های توریستی کشور ایران
در واقع، منزل‌های تاریخیِ بی‌بدیل، مامن و زیارتگاه عاشقان توریسم گردیده‌اند. اکثری از منزل های توریستی کشور‌ایران تحت عنوان هتل و اقامتگاه، تجربیات‌ای به یادماندنی در ذهن و روح شما بر مکان خواهند گذاشت. در‌این اماکن، صمیمیت، زیبایی و روح تاریخ موج میزند. بایستی در تراس منزل‌های سابق مانند منزل بهنام در تبریز، منزل طباطبایی‌ها در کاشان، منزل لاری‌ها در یزد، منزل امین‌ التجار در اصفهان و هزاران منزل با ارزش دیگر گام زد. بخشی از هر هجرت به بازدید از منزل‌ های دیرین کشور‌ایران سپری شود. در‌صورتی‌که در ادامه آشنایی منزل‌های اهل ایران و منزل‌گردی می‌باشید، با ما یاروهمدم باشید.

تاریخچه منزل های تاریخی کشور ایران
منزل‌های سابق کشور‌ایران، بخشی از حافظۀ تاریخی ملت کشور ایران به اکانت میایند. پیشینۀ معماری در کشور ایران به هزارۀ هفتم قبل از به دنیا آمدن میرسد. از آن مجال تا کنون، این هنر خویش را در عرصه‌های متفاوت، به ویژه در منزل‌های سنتی جمهوری اسلامی ایران نمایان ساخته و به گذر زمان تکامل یافته میباشد. از شهر یزد که اولی شهر خشتی دنیا و دو‌مین شهر تاریخی دنیا پس از ونیز ایتالیا میباشد، تا منزل‌های دیرین در همدان و هگمتانه می‌اقتدار مراحل تغییرات منزل‌های تاریخی جمهوری اسلامی ایران را شعور کرد.

منزل های تاریخی کشور‌ایران در روزگار صفویه
روزگار صفویه، بی‌شک از براق‌ترین عصر‌های هنری در کشور ایرانِ بعد از اسلام میباشد. از حرفه‌های هنری پیشتاز در‌این عصر می‌اقتدار به معماری و تشکیل داد بناهای باشکوه و باارزش اشاره نمود. از مهم ترین این بناها، منزل‌های تاریخی کشور‌ایران در دورۀ صفویه میباشد. می‌اقتدار از دورۀ صفویه، تحت عنوان زمان شکوفایی و به ثمر وصال نبوغ معماری ایرانیان اسم پیروزی. از منزل‌های اصلی و بی‌نظیری که درین زمان طلایی ساخته شدند، می‌قدرت به منزل‌های تاریخی مشیر الملک انصاری، منزل‌ی اخوان واقعی و منزل‌های بخردی، روحانی الاسلام، سوکیاس و سیمون در اصفهان اشاره نمود.

منزل های تاریخی کشور ایران در زمان قاجاریه
هنر معماری در منزل‌های اهل ایران در روزگار قاجار ادامه یافت. این هنر گام در تکامل و تلفیق با مدل‌های رایج بعد از ظهر خویش گذاشت. لذا درین زمان بناهای باشکوه و فاخری ساخته شد. به خصوص در زمان ناصرالدین فرمانروا، با دقت به مهاجرت‌های پاد شاه و همینطور صادر کردن دانشجوها به کشورهای غربی برای علم آموزی، موضوع‌ی مخلوط و تلفیق هنر معماری اهل ایران با معماری غربی آماده گشت. مثلا منزل‌های زمان قاجار می‌قدرت منزل‌های تاریخی عمارت گلشن پردیس و عمارت مسعودیه در طهران، منزل‌های صابر، به روزی و منطقی نژاد در شیراز، منزل‌ی مشروطه‌ و منزل امیر نظام گروسی در تبریز، عمارت ملک التجار سنندج و منزل‌ی آقازاده یزد را اسم موفقیت.