حیف کردن عزیز مدام دردناک ترین و اندوه انگیز ترین قسمت معاش هر انسانی میباشد و کلام از آن شاید دردناک و غیرقابل تصور باشد. البته واقعیت این میباشد که برگزاری مراسم تشریفات ترحیم مشهد نیز یکی از از سایر مراسم جمعی میباشد که آداب برگزاری خاص خویش را داراست و درک کردن آداب آن خالی از لطف نخواهد بود.
در تمامی مکان عالم برگزاری مراسم ترحیم و عزاداری برای عزیز ازدست رفته از مداقه متعددی برای خانواده سوگوار و دور‌وبری ها شامل است که هرکدام به نحوه ی خاصی این اندوه را با خانواده ی عزادارشریک میشوند. در واقع برگزاری مراسم ترحیم به‌این عامل شکل میگیرد که دوستان و آشنایان با خانواده ی داغ چشم همدلی می نمایند و مراسمی را صورت میدهند تا در آن فد عزا دار بتواند ناراحتی خویش را به سایر افراد ابراز نماید. آداب و رسوم برگزاری مراسم ترحیم در کشور ایران به جهت وجود اقوام و قومیت های متعدد صورت های مختلفی به خویش میگیرد ولی کلیه ی این قومیت ها نقاط مشترکی برای برگزاری مراسم ترحیم دارا‌هستند که ما در تحت به‌این آداب و رسوم خوا هیم پرداخت.
تاریخچه ی برگزاری مراسم ترحیم
ترسیم قدیم کشور ایران اینگونه بوده میباشد که تا هفت روز از منزل صاحب و مالک عزا دودی بلند نمی گردیده و خویشان و همسایگان برای آن ها طعام می بردند و اذن می دادند آن‌ها در خلوت و متانت به دلتنگی و سوگواری خویش برسند .
در این‌حالت در‌حالتی که می خواهید طبق رسوم پیشین واکنش نمایید و این واکنش را مطلوب می‌دانید یکی‌از شایسته ترین امور یاری به صاحبان عزا در پذیرایی و یا این که ارسال پولی تحت عنوان یاری برای برگزاری مراسم میباشد . این دین همچنان میان اقوام لر و بختیاری جمهوری اسلامی ایران مرسوم میباشد.
در جمهوری اسلامی ایران غالباً در محل برگزاری مجلس ترحیم، شال ترمه پهن می‌نمایند و بر آن قرآن و گلاب پاش و صندوقی دربردارنده جزوه‌هایی مشمول یک عصر بدون نقص قرآن به اسم سی پاره یا این که شصت پاره یا این که صدوبیست پاره و گاه گلدان یا این که گلدان‌هایی با گل‌های سپید و شمع‌های سیاه یا این که سپید و کاسه‌های حلوا و رطب و عکس متوفی میگذارند.
گذاشتن قرآن و گلاب و حلوا بر این سفره متداولتر و قدیمتر میباشد.
همینطور مرسوم بوده مهمانان کله قند و دمنوش به خواسته یاری به مدد هزینه ی تشییع جنازه به خانه متوفی می‌برند.چه‌طور یک مراسم ختم آبرومندانه برگزار کنیم؟
از فرصت به تشییع‌جنازه متوفی مجالس و مراسم مختلفی برای آن عزیز برگذار میگردد که عموما سوم یا این که به عبارتی مجلس ختم، هفتم چهلم ،نوروزی(یا این که اولی عید ملی یا این که مذهبی که عزیزی کنار خانواده خویش وجود ندارد) و سالگرد و … از مهمترین این مجالس شمرده میگردد که در زمان آن خاندان متوفی حافظه او‌را زنده نگه می دارا‌هستند و برایش خیرات می فرستند.
اولی و مهمترین مراسمی که پس از مراسم تدفین اجرا مي شود مراسم ختم یا این که به عبارتی ترحیم میباشد. ترحیم در لغت به معنای «بخشندگی کردن بر کسی»، «طلب آمرزش کردن»، «سلام صادر کردن برای میّت» و «رَحِمَهُ اللّه بیان کردن برای کسی» میباشد. برای برگزارییک مراسم آبرومند رعایت موارد ذیل حائذ التفات میباشد:
آگهی مطلوب مهمانان
به صورت معمول بعد از اتمام خاک سپاری و قبل از متفرق شدن عموم، مجال و جای مجلس ترحیم به اگاهی قوم میرسد پس در به عبارتی مراسم می بایست محل برگزاری مراسم را بدانید و آگهی را به موقع اجرا دهید.بعد از مراسم تدفین اعلامیه های چاپ گردیده در کوچه و خیابان محل معاش متوفی و خویشان سکو یک وی نصب میشود.
گزینش مسجد
در گزینش مسجد خوب میباشد مسجدی که برای مردم آشنا و برای آن روز مجال خالی و خلأ به تعداد مهمانان داشته باشد گزینش گردد.همینطور عالی میباشد مسجد در محدوده طرح ترافیک نباشد، مکان پارک مطلوب برای ماشین ها داشته باشد، تعداد صندلی ها و تجهیزات آن نیز بایستی بررسی شود. همینطور وجود پله در مساجد می‌تواند برای سالمندان ساخت‌و‌ساز زحمت نماید.گزینش سخنران و مداح
در گزینش مداح و سخنران می بایست اعتنا گردد که عده ای باشند که با اعتقادات و تمدن جمعی آن خانواده هماهنگی داشته باشند.همینطور در عمل خویش مسلط و حرفه‌ای باشند. تسلیت اعلام کردن و یا این که سپاس از حضارتوسط سخنران جاری ساختن میگیرد که می بایست مختصر و مطلوب شکل گیرد. گرچه مرسوم میباشد که از تمام بزرگانی که در مجلس کمپانی کرده و یا این که برای تسلیت گل فرستادند، مذکور گردد البته این دستور نباید به طوری شکل گیرد که مجلس از صورت خویش بیرون خواهد شد. مداح خوب میباشد سخنانی های کوتاهی داشته باشد تا برای حضار و صاحبان عزا خسته کننده و آزار دهنده نباشد و همینطور سخنرانی کوتاه سبب ساز میگردد حضار به صحبت اعلام کردن وا داشته نشده وسکوت و وقار مجلس رعایت نشود. در هنگام مداحی از اهل بیت می بایست بسیار اعتنا خواهد شد که رعایت درحال حاضر صاحبان عزا شکل گیرد و به طوری نباشد که به مکان تسلی دل داغدیدگان، آن ها را بیشتر بی تاب نماید. پس سخنران و مداح در برگزاری خاکسپاری از التفات متعددی شامل است به این دلیل‌که مجموع حالت روحی و وقار و رئیس مراسم برعهده ی آن فرد میباشد.
طرز مداحی و سخنرانی در‌این مراسم عموما این چنین میباشد که مجلس با خواندن آیاتی از قرآن مجید شروع میشود و معمولا آیاتی درباره یاداوری روز قیامت و مربوط به مرگ خواندن میگردد. سخنران همینطور به معرفی متوفی می‌پردازد و از سجایای اخلاقی و صفات نیکوی وی خاطر می نماید.
بعداز آن با نقل روایاتی عبرت آموز و قرائت اشعاری ارشاد آمیز از کوتاهی قدمت و قطعی بودن مرگ حرف می نماید و روز قیامت و اعتنا به آخرت را به حاضران تذکر می نماید و برای باقیماندگان طلب حوصله دارااست .
سپسیک مداحی ای از رخداد کربلا جاری ساختن میگیرد که درآن عظمت آن مصیبت یاد آوری گردیده و باقیماندگان را تسلی می‌دهد و در غایت برای متوفی طلب عفووبخشش و مغفرت می نماید. در نقطه پایان سخنران از تمامی اشخاصی که در مسجد حضور داشتند سپاس کرده و با بیان اسم از حضور بزرگان مجلس تشکر می نماید. امروزه بعضی از خانواده ها به مکان مداحی یا این که در کنار آن، از تیم های نی و دف نوازی در مراسم ختم به کارگیری می نمایند که سازی هایی عرفانی میباشند و عموما یاروهمدم آن ها اشعاری از حضرت مولانا خوانده میشود و فضایی خاص تولید می نمایند که به ذوق وسلیقه صاحبان عزا بستگی دارااست.
حیف کردن عزیز مدام دردناک ترین و اندوه انگیز ترین قسمت معاش هر انسانی میباشد و کلام از آن شاید دردناک و غیرقابل تصور باشد. البته واقعیت این میباشد که برگزاری مراسم تشریفات ترحیم مشهد نیز یکی از از سایر مراسم جمعی میباشد که آداب برگزاری خاص خویش را داراست و درک کردن آداب آن خالی از لطف نخواهد بود.
در تمامی مکان عالم برگزاری مراسم ترحیم و عزاداری برای عزیز ازدست رفته از مداقه متعددی برای خانواده سوگوار و دور‌وبری ها شامل است که هرکدام به نحوه ی خاصی این اندوه را با خانواده ی عزادارشریک میشوند. در واقع برگزاری مراسم ترحیم به‌این عامل شکل میگیرد که دوستان و آشنایان با خانواده ی داغ چشم همدلی می نمایند و مراسمی را صورت میدهند تا در آن فد عزا دار بتواند ناراحتی خویش را به سایر افراد ابراز نماید. آداب و رسوم برگزاری مراسم ترحیم در کشور ایران به جهت وجود اقوام و قومیت های متعدد صورت های مختلفی به خویش میگیرد ولی کلیه ی این قومیت ها نقاط مشترکی برای برگزاری مراسم ترحیم دارا‌هستند که ما در تحت به‌این آداب و رسوم خوا هیم پرداخت.
تاریخچه ی برگزاری مراسم ترحیم
ترسیم قدیم کشور ایران اینگونه بوده میباشد که تا هفت روز از منزل صاحب و مالک عزا دودی بلند نمی گردیده و خویشان و همسایگان برای آن ها طعام می بردند و اذن می دادند آن‌ها در خلوت و متانت به دلتنگی و سوگواری خویش برسند .
در این‌حالت در‌حالتی که می خواهید طبق رسوم پیشین واکنش نمایید و این واکنش را مطلوب می‌دانید یکی‌از شایسته ترین امور یاری به صاحبان عزا در پذیرایی و یا این که ارسال پولی تحت عنوان یاری برای برگزاری مراسم میباشد . این دین همچنان میان اقوام لر و بختیاری جمهوری اسلامی ایران مرسوم میباشد.
در جمهوری اسلامی ایران غالباً در محل برگزاری مجلس ترحیم، شال ترمه پهن می‌نمایند و بر آن قرآن و گلاب پاش و صندوقی دربردارنده جزوه‌هایی مشمول یک عصر بدون نقص قرآن به اسم سی پاره یا این که شصت پاره یا این که صدوبیست پاره و گاه گلدان یا این که گلدان‌هایی با گل‌های سپید و شمع‌های سیاه یا این که سپید و کاسه‌های حلوا و رطب و عکس متوفی میگذارند.
گذاشتن قرآن و گلاب و حلوا بر این سفره متداولتر و قدیمتر میباشد.
همینطور مرسوم بوده مهمانان کله قند و دمنوش به خواسته یاری به مدد هزینه ی تشییع جنازه به خانه متوفی می‌برند.چه‌طور یک مراسم ختم آبرومندانه برگزار کنیم؟
از فرصت به تشییع‌جنازه متوفی مجالس و مراسم مختلفی برای آن عزیز برگذار میگردد که عموما سوم یا این که به عبارتی مجلس ختم، هفتم چهلم ،نوروزی(یا این که اولی عید ملی یا این که مذهبی که عزیزی کنار خانواده خویش وجود ندارد) و سالگرد و … از مهمترین این مجالس شمرده میگردد که در زمان آن خاندان متوفی حافظه او‌را زنده نگه می دارا‌هستند و برایش خیرات می فرستند.
اولی و مهمترین مراسمی که پس از مراسم تدفین اجرا مي شود مراسم ختم یا این که به عبارتی ترحیم میباشد. ترحیم در لغت به معنای «بخشندگی کردن بر کسی»، «طلب آمرزش کردن»، «سلام صادر کردن برای میّت» و «رَحِمَهُ اللّه بیان کردن برای کسی» میباشد. برای برگزارییک مراسم آبرومند رعایت موارد ذیل حائذ التفات میباشد:
آگهی مطلوب مهمانان
به صورت معمول بعد از اتمام خاک سپاری و قبل از متفرق شدن عموم، مجال و جای مجلس ترحیم به اگاهی قوم میرسد پس در به عبارتی مراسم می بایست محل برگزاری مراسم را بدانید و آگهی را به موقع اجرا دهید.بعد از مراسم تدفین اعلامیه های چاپ گردیده در کوچه و خیابان محل معاش متوفی و خویشان سکو یک وی نصب میشود.
گزینش مسجد
در گزینش مسجد خوب میباشد مسجدی که برای مردم آشنا و برای آن روز مجال خالی و خلأ به تعداد مهمانان داشته باشد گزینش گردد.همینطور عالی میباشد مسجد در محدوده طرح ترافیک نباشد، مکان پارک مطلوب برای ماشین ها داشته باشد، تعداد صندلی ها و تجهیزات آن نیز بایستی بررسی شود. همینطور وجود پله در مساجد می‌تواند برای سالمندان ساخت‌و‌ساز زحمت نماید.گزینش سخنران و مداح
در گزینش مداح و سخنران می بایست اعتنا گردد که عده ای باشند که با اعتقادات و تمدن جمعی آن خانواده هماهنگی داشته باشند.همینطور در عمل خویش مسلط و حرفه‌ای باشند. تسلیت اعلام کردن و یا این که سپاس از حضارتوسط سخنران جاری ساختن میگیرد که می بایست مختصر و مطلوب شکل گیرد. گرچه مرسوم میباشد که از تمام بزرگانی که در مجلس کمپانی کرده و یا این که برای تسلیت گل فرستادند، مذکور گردد البته این دستور نباید به طوری شکل گیرد که مجلس از صورت خویش بیرون خواهد شد. مداح خوب میباشد سخنانی های کوتاهی داشته باشد تا برای حضار و صاحبان عزا خسته کننده و آزار دهنده نباشد و همینطور سخنرانی کوتاه سبب ساز میگردد حضار به صحبت اعلام کردن وا داشته نشده وسکوت و وقار مجلس رعایت نشود. در هنگام مداحی از اهل بیت می بایست بسیار اعتنا خواهد شد که رعایت درحال حاضر صاحبان عزا شکل گیرد و به طوری نباشد که به مکان تسلی دل داغدیدگان، آن ها را بیشتر بی تاب نماید. پس سخنران و مداح در برگزاری خاکسپاری از التفات متعددی شامل است به این دلیل‌که مجموع حالت روحی و وقار و رئیس مراسم برعهده ی آن فرد میباشد.
طرز مداحی و سخنرانی در‌این مراسم عموما این چنین میباشد که مجلس با خواندن آیاتی از قرآن مجید شروع میشود و معمولا آیاتی درباره یاداوری روز قیامت و مربوط به مرگ خواندن میگردد. سخنران همینطور به معرفی متوفی می‌پردازد و از سجایای اخلاقی و صفات نیکوی وی خاطر می نماید.
بعداز آن با نقل روایاتی عبرت آموز و قرائت اشعاری ارشاد آمیز از کوتاهی قدمت و قطعی بودن مرگ حرف می نماید و روز قیامت و اعتنا به آخرت را به حاضران تذکر می نماید و برای باقیماندگان طلب حوصله دارااست .
سپسیک مداحی ای از رخداد کربلا جاری ساختن میگیرد که درآن عظمت آن مصیبت یاد آوری گردیده و باقیماندگان را تسلی می‌دهد و در غایت برای متوفی طلب عفووبخشش و مغفرت می نماید. در نقطه پایان سخنران از تمامی اشخاصی که در مسجد حضور داشتند سپاس کرده و با بیان اسم از حضور بزرگان مجلس تشکر می نماید. امروزه بعضی از خانواده ها به مکان مداحی یا این که در کنار آن، از تیم های نی و دف نوازی در مراسم ختم به کارگیری می نمایند که سازی هایی عرفانی میباشند و عموما یاروهمدم آن ها اشعاری از حضرت مولانا خوانده میشود و فضایی خاص تولید می نمایند که به ذوق وسلیقه صاحبان عزا بستگی دارااست.
کوه شاهزاده مسلم و زیارتگاه آن