مجله خبری تشریفات

بنابر مضمون روايتي ديگر، روزي امام راست گو(ع) به نزديکيهاي مسجد کوفه رسيدند و از مرکب خویش پياده شدند؛ وقتي انگیزه پياده شدنشان را سؤال کردند آن حضرت فرمودند:

حدّ مسجد الکوفه نقطه پایان السراجين خطّه آدم(ع) و أنا أکره أن أدخله راکباً...7 .

محدوده مسجد کوفه نقطه نهایی سراجين (اسم محلي در نزديکي مسجد) است که اين حدّ را حضرت بشر(ع) براي مسجد معلوم نموده است و اینجانب نمي پسندم که سواره وارد اين محصور بشوم.

در ادامه روايت آمده میباشد که راوي مي پرسد: در شرایطی که محدوده مسجد کوفه آن است تشریفات ترحیم مشهد که مي فرماييد پس چه چيز منجر تغيير آن شد‌ه‌است؟ حضرت در جواب مي فرمايند: اولیه امري که منجر تغيير آن شد توفان نوح بود بعدها هم اصحاب کسري و آن‌گاه نعمان بن منذر و آن‌گاه هم زياد بن ابي سفيان تغييراتي در آن ايجاد کردند.

بر اين مبنا معین مي گردد که اين مسجد شريف از مجال انسان ابوالبشر تحت عنوان محلي براي عبادت خدا بلندمرتبه و تعالي مطرح بوده میباشد؛ منتهي در زمان تاريخ دستخوش تغيير و تحولاتي گردیده و در زمانهاي مختلف در تجديد بناها حدود محوطه مسجد تغيير پيدا نموده است. »شعبي« مي گويد: »مسجد کوفه شش جريب و شش قفيز است«. ولي »زادانفروخ« گفته هست: »مساحت مسجد کوفه خیر جريب است«.8 در بعضي از مآخذ وضعيت کنوني مسجد جامع کوفه چنين توصيف مي شود: اين مسجد تقريباً به صورت مربع می باشد منتهي اضلاع آن با هم تفاوت دارا‌هستند. اندازه هر يک از اضلاع آن به ترتيب عبارتند از: 110، 116، 109 و 116 متر؛ مساحت آن را حدود 12750 متر دانسته اند و طول ديوارهاي مسجد 22 متر ذکر شده است. در سمت جنوب غربي آن به مسافت 85 متر، منزل خرد و محقري وجود دارد و دارای اسم و رسم است که آنجا منزل علي(ع) بوده است که قبر ميثم تمار در نزديک آن منزل قرار دارد. در بين اين منزل و مسجد، قصر دارالخلافه واقع گردیده است که از در ضلع جنوب غربي مسجد مي اقتدار به دارالخلافه وارد شد.

بنابر مضمون روايتي ديگر، روزي امام راست گو(ع) به نزديکيهاي مسجد کوفه رسيدند و از مرکب خویش پياده شدند؛ وقتي انگیزه پياده شدنشان را سؤال کردند آن حضرت فرمودند:

حدّ مسجد الکوفه نقطه پایان السراجين خطّه آدم(ع) و أنا أکره أن أدخله راکباً...7 .

محدوده مسجد کوفه نقطه نهایی سراجين (اسم محلي در نزديکي مسجد) است که اين حدّ را حضرت بشر(ع) براي مسجد معلوم نموده است و اینجانب نمي پسندم که سواره وارد اين محصور بشوم.

در ادامه روايت آمده میباشد که راوي مي پرسد: در شرایطی که محدوده مسجد کوفه آن است تشریفات ترحیم مشهد که مي فرماييد پس چه چيز منجر تغيير آن شد‌ه‌است؟ حضرت در جواب مي فرمايند: اولیه امري که منجر تغيير آن شد توفان نوح بود بعدها هم اصحاب کسري و آن‌گاه نعمان بن منذر و آن‌گاه هم زياد بن ابي سفيان تغييراتي در آن ايجاد کردند.

بر اين مبنا معین مي گردد که اين مسجد شريف از مجال انسان ابوالبشر تحت عنوان محلي براي عبادت خدا بلندمرتبه و تعالي مطرح بوده میباشد؛ منتهي در زمان تاريخ دستخوش تغيير و تحولاتي گردیده و در زمانهاي مختلف در تجديد بناها حدود محوطه مسجد تغيير پيدا نموده است. »شعبي« مي گويد: »مسجد کوفه شش جريب و شش قفيز است«. ولي »زادانفروخ« گفته هست: »مساحت مسجد کوفه خیر جريب است«.8 در بعضي از مآخذ وضعيت کنوني مسجد جامع کوفه چنين توصيف مي شود: اين مسجد تقريباً به صورت مربع می باشد منتهي اضلاع آن با هم تفاوت دارا‌هستند. اندازه هر يک از اضلاع آن به ترتيب عبارتند از: 110، 116، 109 و 116 متر؛ مساحت آن را حدود 12750 متر دانسته اند و طول ديوارهاي مسجد 22 متر ذکر شده است. در سمت جنوب غربي آن به مسافت 85 متر، منزل خرد و محقري وجود دارد و دارای اسم و رسم است که آنجا منزل علي(ع) بوده است که قبر ميثم تمار در نزديک آن منزل قرار دارد. در بين اين منزل و مسجد، قصر دارالخلافه واقع گردیده است که از در ضلع جنوب غربي مسجد مي اقتدار به دارالخلافه وارد شد.